Katelijne en Hugo ronden met de Fou Rire rondje Atlantic af met een heroïsche Azoren – Spanje

Duo van de Fou Rire zeilt Via de Azoren naar huis

“We zouden beter om varen via de Azoren in plaats van tegen de Portugese Noord op te boksen.” Tot die conclusie kwamen Hugo Moyersoen en Katelijne Van Eyck nadat ze hun aanwinst, een Grand Soleil 43 van de Portugese Algarve naar Antwerpen wilden zeilen. Na wat huishoudelijk overleg besloot het koppel een rondje Atlantic te gaan maken. Maar eerst het papierwerk.
Een verslag van de halve Atlantische oversteek op basis van een gedetailleerd logboek en sterke herinneringen.

Hugo en Katelijne laten hun Fou Rire, n enkele jaren in Antweren, de Fou Rire in Le Crouesty, Bretagne overwinteren. Na grondig nazicht van het schip in de lente blijkt alles technisch in orde.  Maar bij controle van de verzekering draait het anders uit. Een verzekeraar vinden die hun vaargebied wil dekken tot Madeira en de Azoren gaat niet bepaald vlot. Er komt na lang zoeken toch een BA-uitbreiding, boven op de bestaande polis. Dat zal later blijken hoe belangrijk dit is.

Grillen van de Golf

Door wat te toeren in Zuid-Bretagne krijgen Hugo en Katelijne alles weer in de vingers (en de zeebenen). Hop: richting Spanje. Na een dag varen richting La Coruña valt de windinformatie uit. Fou Rire keert meteen terug naar Lorient. Zelfs in dit belangrijke centrum voor zeezeilen en wedstrijden moeten ze enkele dagen wachten op vervangstukken.

Op 19 mei gaan de landvasten los om de Golf van Biskaje over te steken. Met een grote omweg onder Code Zero via het oosten, om de windstilte in het midden van de golf te ontwijken, is de koers op 30 mijl boven Gijon naar La Coruña haalbaar.

Onderweg, ter hoogte van Cabo Ortegal, overvallen rukwinden het koppel, afgewisseld door regenbuien en extreme windshiften. Waarschijnlijk omdat we te dicht bij de kust waren, denkt Hugo. Enfin, na 60 uur varen en met 393 zeemijlen op het log arriveert de Fou Rire in La Coruña.

Met een plastic fles in het kielzog. Katelijne haalt het ding op, blijkt er een lange lijn met haken aan te hangen met als anker een loodzware granietsteen. Omdat ze stormrondjes maken in plaats van te gijpen, is die waarschijnlijk in de nacht rond de kiel gewarreld. Dat wordt duiken.

Van La Coruña zeilt de Fou Rire in dagtrips naar Lissabon.  Muxia, Muros, Portosin, A Pobra do Caraminal, Puerto de Vilanova de Arousa, Combarro (bezoek Pontevedra per bus), Portonovo, Vigo Real club Nautico, Povoa de Varzim, Porto Atlantico Leixos (bezoek Porto per metro), Aveiro (ankeren in Baia de S. Jacinto), Figueira Da foz en Nazaré, toont het logboek.

Zowel de Spaanse als de Portugese autoriteiten -dus ook in Madeira als in de Azoren- vragen je in iedere haven de identiteitskaarten van de crew, de boordpapieren en de verzekering. Elk document wordt zorgvuldig gekopieerd en geklasseerd.

Stap één op de Grote Plas

Tegen stroom en zonder wind dobbert de Fou Rire de Taag af, richting Porto Santo, een eilandje ten noordoosten van Madeira. We zijn zondag 12 juni. Op zee is de gebruikelijke noordenwind er wel en hoe. De Fou Rire haalt een goede bootsnelheid onder fok en grootzeil. Hugo voelt zich niet best en gaat als eerste wacht af. Katelijne tovert ondanks de deining een heerlijke spagetti al tonno op tafel.

Het waait flink, de Code Zero gaat terug de zak in voor donker. Hugo is bezweet, totaal uitgeput na dit maneuver en heeft koorts. Katelijne stuurt veel en tijdens zijn wachten duwt Hugo enkel op plus of min op de automatische piloot. De volgende dag, na een natte nacht, vertoont Katelijne dezelfde symptomen.  Het weer is intussen grijs en vele cargo’s kruisen de route, uitkijk is geen lachertje.

Heb je niet wat diesel voor ons?

“Wij lossen elkaar ongeveer om de 2 uur af.  Ik heb het moeilijk om wakker te blijven tijdens mijn wachten.  Katelijne heeft de moed om een noodmaaltijd klaar te maken met aardappelen met kleine tomaten.  Een Frans zeiljacht dat ons op de AIS heeft gezien roept ons op. Ze zijn zonder diesel gevallen en of wij niets te veel hebben. Jammer, maar ‘désolé’.” vertelt Hugo.

De tweede nacht is droog en veel rustiger. Voor zonsopgang valt de wind zoals voorzien volledig weg. De zeilen gaan weg, de motor op.  ‘s Middags maakt Hugo kip met aardappelen appelcompote. Hij is wat beter maar Katelijne heeft zelfs moeite om te eten. Hugo: “Pas in de namiddag zet de wind aan 7 knopen uit het zuidoosten aan.  Net goed om 225° te halen. Aan de wind naar het doel. De volgende nacht gaat de wind naar het zuidwesten, zoals we voorzagen. Bij iedere wissel van de wacht gaan we overstag om niet te veel van de rumb line af te wijken.”

Katelijne eet bijna niet meer maar stuurt nog uren terwijl er wordt gereefd en bijgestuurd op de windgrillen. Na 80 uur varen en 548 mijlen laat de Fou Rire het anker vallen in Porto Santo, een gemiddelde van 6,85 knopen.

Corona

De Wi-Fi verbinding leert Katelijne en Hugo dat ze Corona Omicron B5 symptomen hebben. Ze blijven nog anderhalve dag extra in quarantaine aan boord. De reis gaat dan verder. Via het failliete Quinta Do Lordo aan het oosten van Madeira met kapotte pontons. Wegwezen. In de volgende stop-over, Funchal, mogen ze maar één dag blijven. De haven is overvol en niet op jachten zoals de Fou Rire berekend. Dan maar door naar Calheta.

Wat Madeira naliet aan indrukken? Katelijne: “De indrukwekkende luchthaven op pilaren van Funchal. Zuid-Madeira ligt in de luwte van de overheersende noordenwinden. Als er wel wind staat zijn het rukwinden. Wolken strelen de toppen van het eiland. Boven de 300 meter regent het daarom geregeld, wat de imposante bergwanden veel groen geeft. Jammer van de bebouwing overal.”

Azoren archipel

Vrijdag 24 juni. Hugo, Katelijne en de Fou Rire zeilen richting Santa Maria, het zuidelijkste eiland van de Azoren. Dat maakt de koers naar bestemming iets ruimer. Het waait flink, de deining is navenant. Hugo maakt een salade klaar met pasta, kip en tomaten in een grote kom. Daar eten ze beurtelings van. Ze lossen elkaar om de 2 à 3 uren af en proberen in een van de achterkajuiten te slapen.

Behalve rukwinden, windstiltes en regenbuien wordt het steeds kalmer. Op 45 mijl knippert het vuurtorenlicht van Ponto do Castello al, na drie dagen op zee. Op motor en over een spiegelgladde zee loopt de Fou Rire Vila do Porto binnen. Een prima haven waar het koppel andere zeilers ontmoet, waarvan er sommigen hun jacht achterlaten om later de reis verder te zetten.

56 mijl verder lopen ze de overvolle haven van Punta Delgada binnen, op het eiland Sao Miguel. Sommige jachten zijn hier al maanden of zelfs jaren en dat is aan de soms erbarmelijke staat van de boten te zien.

Hugo en Katelijne verkennen het eiland met een huurauto. Mist en regen doen niets af aan de overweldigende natuur. Ze duiken in het vulkanisch verwarmd water van La Coloura en bezoeken de Cascata do Segredo waterval die honderd jaar geleden als waterkrachtcentrale fungeerde.

Aan Café Sport kan je niet voorbij

Horta op het eiland Faial ligt op 2 juli voor de boeg. Wat bij vertrek een snelle overtocht lijkt, word door de turbulentie tussen de eilanden Sao Jorge en Pico bemoeilijkt. In het volle Horta moet de Fou Rire tegen de betonnen kade van het havenkantoor gaan liggen. Als de blauw geschilderde buurman weer vertrekt mag Hugo zijn stootwillen met thinner weer wit zien te krijgen.

Het is geen verrassing dat het koppel meer dan eens langsgaat bij het meer dan honderd jaar oude Peters’ Café Sport. Geen zeiler die hier niet welkom is.

Op Sao Jorge, het lange smalle eiland tegenover Pico, hiken Katelijne en Hugo vanuit Velas het eiland over, om de 400 meter hoge kliffen te zien. Ook hier dwaal je door de wolken en worden ze helemaal nat. Gelukkig is het warm genoeg.

Vrijdag 8 juli. Door met de klok mee rond Sao Jorge te varen, staat de wind richting Terceira goed. Na 69 mijl gaat het anker overboord in een dicht bevolkte baai voor Angra do Heroismo. Bij de verkenning van het eiland legt een walvisspotter hen uit hoe hij de boten op het water gidst. Hugo en Katelijne gaan dagelijks op restaurant en bereiden zich stilletjes voor op de grote terugtocht.

40 Liter diesel met geleende jerrycans aanslepen, inkopen doen en meteogegevens binnenhalen om het Squid routeringsprogramma te laten draaien.

Surfend op de depressie

De Azoren noordooster zorgt wellicht voor goed weer in Europa, maar het is wel de richting waar de Fou Rire uit moet. Dan maar naar de grote haven van Praia Da Vitoria met een kleine jachthaven op het eiland Terceira van waaruit de windrichting gunstiger is. Er is geen andere plaats dan aan de buitenkant van de golfbreker. De mooie ligplaatsen zijn bezet door jachten die duidelijk al lang niet meer varen. Of in beslag zijn genomen voor drugstransport, zoals in vele havens van de Azoren.

Hugo: “Zowel het Squid-programma, het Amerikaanse GFS als het Europese ECMWF pinnen de vertrekdatum op vrijdag 15 juli vast. Een depressie gaat ons in quasi rechte lijn naar noord Spanje brengen. Op de Fou Rire is de bemanning het eens. We zijn niet de enigen die tot deze slotsom komen. Ook onze buurman zal vrijdagmiddag vertrekken. Katelijne maakt alvast een koude schotel op voorhand klaar.”

Dat vertrek is in volle vaart, 60° schijnbare wind en onstuimige zee. Fou Rire loopt uit op de anderen. Over de VHF meldt een kruisende solozeiler dat hij terugkeert, na een week proberen. Zowel zeegang als wind verzwaren, ze minderen zeil in de eerste nacht en de tweede dag tot één reef en een opgerolde fok.

Leven aan boord wordt lastig. Zeeziekte gluurt. Katelijne ontsnapt er niet aan, Hugo kan net op tijd iets klaarmaken en eten. Het duo is in oceaanmodus. Er is maar één plek om te slapen: op de vloer. Volledig in zeilpak, want je moet altijd stand by blijven. Met de bakken buiswater en de zeilpakken wordt alles binnen nat. De thermometer geeft 21° overdag en 19° s ’nachts aan, onder een dichte bewolking, waardoor het ‘s nachts heldonker blijft.

Spaans klimaat in zicht

Het koppel houdt zich aan het wachtritme van 2 uur op en 2 uur af. De condities zijn zwaar maar alles gaat redelijk goed. Als de wind op dag drie afzwakt zetten ze iets te gauw de Code Zero. Die vraagt te veel concentratie. Katelijne is duidelijk beter. Ze poetst onderdeks met zoet water zodat alles kan drogen. Door de povere zichtbaarheid zien ze maar een van de cargo’s die AIS toont. Hij passeert op drie mijl.
Telkens als de wacht wisselt, gaat de motor aan om de accu’s bij te laden. De laatste dag op de oceaan wordt het echt aangenaam. De Code Zero blijft staan tot er verder moet opgeloefd worden. Want ze willen zowel de Trafic Separation Zone als een windstille zone vermijden.

Als de Fou Rire in Vivero aangemeerd ligt, staat er 993 zeemijl op het log, zijn er 5 dagen en 6 uur voorbij en is het gemiddelde 7,88 knopen. Hoera: de weerberichten waren juist.

Hugo en Katelijne zijn uitermate tevreden. De Fou Rire heeft hen veilig en snel teruggebracht. Of een dergelijk avontuur er meteen weer inzit is zeer de vraag. Maar ze willen wel dit zomerseizoen rustig toervarend afronden tot eind september.

S/Y Fou Rire. Grand Soleil 43 B & C (versie korte mast 20 meter, kiel 2.3 meter, L-kombuis), bouwjaar 2007,

Tekst & foto’s: Hugo Moyersoen en Katelijne Van Eyck, bemanning van de Fou Rire