Veertig jaar protagonist op het zeebrede Race and Rescue-toneel: Pierre-Philippe Gillard

“We zijn naar dat handje dat boven water uitstak gesneld. We hesen de twee jonge gasten nog uit het water. Dàt was nipt.” Hij vertelt over zijn zoveelste reddingsoperatie of het gisteren was. Hij is zelf ook over boord geslagen in de pikdonkere nacht op de Middellandse zee. “Mij moet je niet overtuigen om een reddingsvest te dragen. Altijd.”
Pierre-Philippe Gillard vertelt over veertig jaar Race and Rescue. Zonder overdrijven maar met een enorme passie.

Ontsnap je wel aan het water wanneer je vader je al van bij je geboorte lid maakt van de RYCB?   Jean-Jacques Gillard was een fervent zeiler: 12-Voetsjol, Scheldejol, Finn. De wetenschap heeft onlangs ontdekt dat talenten via de genen worden doorgegeven: dus lag voor Pierre-Philippe de weg naar het water al vroeg vast. Hij zeilt in Cadet, 420, 470 en Laser. “Toch voelde ik meer voor wedstrijdmanagement: boeien leggen bijvoorbeeld, maar ook lesgeven in de zeilschool, meehelpen aan de organisatie van events op het Veerse Meer. Ik ben er stelselmatig ingerold.”

Wanneer Pierre-Philippe in 1980 een opblaasboot van vier meter koopt, slaagt Monique Bogaerts, toen vlootkapitein Cadet, erin om hem te strikken voor de wedstrijdbegeleiding. “De verdeling van taken verliep volgens de toen geldende manier van leven erg vlot en los. Alsof we toen beter konden omgaan met onzekerheden, dus ook met het vermogen om uit de problemen te blijven.” Het was voor Pierre-Philippe het begin van een lange, zalige periode waarin hij de hoeksteen werd van het sterkste race & rescue-team van het land.

Dat was nipt: orkaan teistert Grevelingenzeilers

“Ik was met mijn boot een beetje vroeger naar Brouwershaven gevaren om het Lage Landen kampioenschap te begeleiden.” Vertelt Pierre-Philippe. “Terwijl vele boten op het open water trainen, betrekt de lucht. Pikzwart. Het is al dagen snikheet, dat voorspelt niks goeds.

“Nog voor we de geul tussen de Dwars in den Weg plaat en de vaste wal uit zijn; was de hel losgebroken. Gewelddadige windstoten en regen bij bakken. Rechts van ons gaan alle boten plat. Links, bijna tegen de wal, zie ik door het regengordijn een hand. We varen er naartoe en kunnen twee zeilers uit het water sleuren. Onderkoeld en bang. De heftige regen slaat zo hard dat er een van water verzadigde laag boven het zeeoppervlak ontstaat. Daar kan je nauwelijks in ademen zonder te verdrinken.”

“Wat verder zien we hun 470 letterlijk keer op keer doorkantelen. Plat, recht, plat recht, zo hard waait het. Ouddorp meet 12 beaufort.  We hebben ze allemaal veilig de haven in gekregen.” Gelukkig kocht Pierre-Philippe de week ervoor een lenspomp.  Kwam die van pas.
Het is maar een van de vele verhalen die illustreren dat wedstrijdbegeleiding geen sinecure is.

Veranderende tijden en mores

“Het was in de RYCB altijd de gewoonte, die dan later tot traditie uitgroeide, om de zeilsport te promoten.” Zegt Pierre-Philippe met klem. Dat betekent zeilkampen organiseren om jeugd op te leiden. Monitoren en pupillen logeerden in tenten, onder andere bij Veere bij de Kampveerse toren. Waar nu de parkeerplaats is. Of in de jeugdherberg van Oostwatering.

“Monitoren waren de eersterangs kandidaten om bij wedstrijden te komen begeleiden. En je groeide dan ook als vanzelf mee tot National Race Officer. Ik kan met geen woorden beschrijven wat het betekent de regie te voeren bij een start van een Wereldkampioenschap van de Splash klasse. Je dirigeert bijna honderd boten tegelijk op één lijn voor de start. Die spanning, die inzet, die power. Dat is onmetelijk “.

Voor hij er erg in heeft werkt Pierre-Philippe samen met onvolprezen wedstrijdleiders zoals Bob Leclercq aan de kust, Roy van Aller in Zeeland, Patrick Berghmans, Carl Winters en Peter van den Bossche en zet hij samen met Patrick Van den Bulck de banen uit. 

Pierre-Philippe meent dat het een investering van de club is, want goed georganiseerde en dus ook begeleide regatta’s zijn de energie van een watersportvereniging.
Gillard: “Patrick had bij het Rode Kruis een rescueteam voor events opgericht. Maar toen het Rode Kruis dit ontmantelde was het bijna een logische stap dat de RYCB de organisatie en de werking ervan zou overnemen.”

Nog eentje. “We brachten bij plots ingevallen potdichte mist de Cadetvloot veilig de haven binnen. Het moet rond Pasen geweest zijn. Patrick screende de vloot op zijn radar. De reflectoren waren met moeite te zien.  Maar hij gaf instructies vanachter het scherm. In een waaier van begeleidingsboten spoorden we alle Cadetten op. In een omgekeerde fuik duwden we ze naar de veilige havengeul.”

Kwalificaties en enthousiasme

Vanuit de praktijk vloeide heel wat kennis en ervaring. Als je een goed team wil doen draaien moet die kennis voortdurend opgevijzeld worden vindt Pierre-Philippe. Samen met Dirk Sledsens, de PRO bij heel wat kampioenschappen in Oostende en het Open Noordzee Kampioenschap, sleutelde hij aan een kwalificatiesysteem met sterren.

Pierre-Philippe Gillard: “Wie wil meewerken wordt erop geattendeerd dat een goede begeleider optimaal voorbereid moet zijn. De nodige getuigschriften, zoals Stuur-, Marifoonbrevetten hogere rijbewijzen en kennis van wedstrijdregels moeten worden aangevuld met EHBO, Safety At Sea en Search and Rescue opleiding.  We gaan dan ook om de twee jaar voor een intensieve, rescue training in Rotterdam waar je letterlijk het water ingaat om te leren uit de moeilijkste situaties te geraken. Je bent dat aan de zeilers verplicht, maar maneuvreert het team dan op een niveau zodat het voor heel wat andere functies kan ingezet worden: zoals de begeleiding van de Drakenbootraces in de dokken, roeiwedstrijden, surveillantie bij de Tall Ships bezoeken en zelfs internationale wedstrijden zoals hopelijk snel in Scheveningen. ”

Het R&R team leert, onder leiding van Sven Onghena, haar mensen ook op de juiste manier boeien te leggen en een parcours te ‘lezen’. Want de begeleiding past de wedstrijdbanen voortdurend aan in functie van windshiften en het stroomverloop. Ook tijdens de race, dat is een deel van het spel. Terwijl de vloot naar de bovenwindse boei spinnakert, moet de downwindgate of de finish perfect liggen. Signalen geven, boeien eruit, de juiste afstand verplaatsen in de juiste richting, boeien droppen. Nauwkeurigheid telt, want de zeilers zijn ambitieus en dan mag je als wedstrijdorganisatie geen fouten maken. 

Feestbeesten

Pierre-Philippe kan een boek over de avonturen, kippenvelmomenten en glorieuze ervaringen schrijven. Over de ontwikkeling van een QR-systeem voor een contactvrij wedstrijdsecretariaat. Over het gebruik van gele en blauwe zwaailichten, over het met de hand (!)bufferen tussen de Cadetten en het voorbijvarende vrachtschip, over de grote gevolgen van kleine pech.  “Hoe serieus het er op het water aan toegaat, hoe intenser de after sail momenten. “Smijt hij er onmiddellijk achter.

“Die kameraadschap, die samenhorigheid, die vriendschap, dat is de motor achter de veertig jaar dat ik dit volledig vrijwillig en zonder valse aspiraties doe. Wedstrijdbegeleiding is een kwestie van wij, samen. De menselijke factor, die nu door Covid19 zo op proef wordt gesteld, daar draait het voor mij om. Daarvoor doe ik het ook.”       

RYCB-Race and rescue: lees hier meer